W obliczu rosnącej świadomości społecznej oraz coraz bardziej wyrafinowanych wyzwań związanych z ochroną małoletnich, wprowadzono nowe standardy ochrony małoletnich i przepisy mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa oraz ochrony najmłodszych członków społeczeństwa.
Jednym z kluczowych aspektów tych regulacji jest obowiązek weryfikacji personelu, który od dnia 15 lutego 2024 r. został rozszerzony o konieczność sprawdzenia osób dopuszczonych do pracy lub innej działalności związanej z małoletnimi w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Nowe przepisy nakładają istotne obowiązki na pracodawców oraz inne organizacje zatrudniające personel, a także na same osoby zainteresowane podjęciem pracy lub innej działalności związanej z małoletnimi.
W kontekście tych zmian, istotne jest pełne zrozumienie obowiązków oraz odpowiedzialności wynikających z nowych regulacji.
Przepisy dotyczące weryfikacji personelu to istotny krok w celu zwiększenia ochrony małoletnich w placówkach, których działalność jest związana z dziećmi, w tym w szczególności, ale nie wyłącznie w przedszkolach, szkołach, ośrodkach wychowawczych, placówkach opiekuńczych, klubach sportowych, organizacjach oraz wszelkich instytucjach, w których personel ma bezpośredni kontakt z małoletnimi.
Obowiązek weryfikacji personelu
Przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do innej działalności związanej z małoletnimi na pracodawcy lub innym organizatorze takiej działalności oraz na osobie, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma być dopuszczona do takiej działalności, ciążą określone obowiązki:
- uzyskanie informacji, czy dana osoba jest zamieszczona w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (Rejestr) z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w tym Rejestrze – Rejestr dostępny jest na stronie: rps.ms.gov.pl. By móc uzyskać informacje z rejestru z dostępem ograniczonym, konieczne jest uprzednie założenie profilu instytucji;
- przechowywanie wydruku z Rejestru w aktach osobowych pracownika lub dokumentacji wolontariusza/osoby zatrudnionej w oparciu o umowę cywilnoprawną
- przedłożenie przez kandydata informacji z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600), lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.
- przedłożenie przez obywateli innych Państw informacji z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, bądź informację z rejestru karnego, jeżeli prawo tego państwa nie przewiduje wydawania informacji dla w/w celów.
- przedłożenie przez kandydata oświadczenia o państwie/ach zamieszkiwania w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczypospolita Polska i państwo obywatelstwa, oraz informacji z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi bądź informację z rejestru karnego, jeżeli prawo tego państwa nie przewiduje wydawania informacji dla w/w celów. Kandydat przedkłada oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
- przedłożenie przez kandydata:
- oświadczenia o tym, że prawo państwa, z którego ma być złożona informacja o niekaralności nie przewiduje wydania takiej informacji lub nie prowadzi rejestru karnego pod rygorem odpowiedzialności karnej oraz
- oświadczenia, że kandydat nie był prawomocnie skazany w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom o których mowa w pkt 3, oraz nie wydano wobec niego innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuścił się on ww. czynów zabronionych, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy, stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności związanej z małoletnimi;
- pod oświadczeniami składanymi pod rygorem odpowiedzialności karnej kandydat składa oświadczenie o następującej treści: „Jestem świadomy/a odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Oświadczenie to zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”;
- informacje oraz oświadczenia, o których mowa powyżej, załączane są do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do działalności związanej z małoletnimi.
Odpowiedzialność:
W kontekście standardów ochrony małoletnich, należy mieć na uwadze, że zapewnienie bezpieczeństwa ii dobrostanu małoletnich to priorytetowy obowiązek każdej instytucji czy placówki, która ma kontakt z małoletnimi. Odpowiedzialność za świadome dopuszczenie do pracy lub do innej działalności związanej z małoletnimi, osób niewłaściwie zweryfikowanych może być surowa, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa:
- Niesprawdzenie personelu w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym zagrożone jest karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł + świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości 10.000 zł – art. 23 ust. 2 oraz art. 24a ust. 2 Ustawy;
- Świadome dopuszczenie do pracy lub innej działalności małoletnimi, osoby umieszczonej w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym albo osoby, która została prawomocnie skazana za przestępstwo określone w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, przestępstwo określone w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego lub w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii zagrożone jest karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł – art. 23 a Ustawy;
- Świadome dopuszczenie do pracy lub do innej działalności związanej z małoletnimi osoby, wobec której został orzeczony zakaz zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z małoletnimi, zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat + świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości 30 000 zł – art. 23c oraz art. 24a ust. 1 Ustawy.
Podsumowanie
Wprowadzenie nowych standardów ochrony małoletnich oraz przepisów dotyczących weryfikacji personelu przed nawiązaniem stosunku pracy lub przed dopuszczeniem do innej działalności związanej z małoletnimi stanowi istotny krok w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa i ochrony małoletnich. Kluczowym elementem tych regulacji jest obowiązek dokładnej weryfikacji osób zatrudnianych lub dopuszczanych do pracy z małoletnimi, w tym sprawdzanie ich statusu w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym oraz uzyskiwanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego.
Warto podkreślić, że zapewnienie bezpieczeństwa małoletnich stanowi priorytetowy obowiązek każdej instytucji czy placówki mającej kontakt z małoletnimi. Nowe przepisy mają na celu wzmocnienie ochrony dzieci poprzez wprowadzenie surowych wymogów związanych z weryfikacją pracowników oraz innych osób dopuszczonych do pracy.